“Perzische klanken aaien de ziel”

De benedenzaal van De Krook barst bijna uit z’n voegen van het volk wanneer ik aankom. Op het programma staat een lezing van Farnoosh Khodadadeh over Perzische poëzie van mystieke dichters als Rumi, Hafez en Attar. Farnoosh is niet alleen gekomen: op het podium zitten ook Shahab Azinmehr en Jonas Slaats. Farnoosh stelt beide heren voor: “Jullie zullen merken dat Shahab poëzie ademt en dat er muziek door zijn aderen stroomt. Jonas is dan weer expert in het soefisme en zorgt vanavond voor de theoretische en filosofische onderbouwing van onze voorstelling. Samen willen we jullie een glimp tonen van de poëtische en muzikale schoonheid van het soefisme.”

Jonas legt omstandig de islamitische spiritualiteit uit die het soefisme is. “Soefi is geen woord waar je jezelf mee benoemt. Soefi’s zijn figuren die een hoog spiritueel niveau bereikt hebben. Onze westerse wereld denkt in hokjes: we hebben een seculiere kijk op religie, wat het voor ons moeilijk maakt om de islam te begrijpen. De Perzische dichter en mysticus Hafez beschreef bijvoorbeeld zowel de goddelijke dimensie als de aardse.” Farnoosh en Shahab brengen een lied van Hafez. Muziek en zang klinken zo mooi samen dat de hele zaal met open mond luistert. De Nederlandse vertaling van de Perzische teksten wordt geprojecteerd op twee schermen naast het podium.

De spirituele reis van de soefi’s wordt ook wel het pad van liefde genoemd. “Dat pad is voor de soefi’s geen hobby maar een roeping, iets waar niet aan te ontkomen valt”, vertelt Jonas. “Bij hun zoektocht hadden de soefi’s twee hulpmiddelen: poëzie en muziek. Die laatste wordt gebruikt door de derwisj, die ronddraaien tot ze in extase zijn. Het ritme en de cadans brengen de soefi’s in andere sferen. Farnoosh hier naast me bespeelt de daf, een Koerdisch instrument”. Farnoosh pikt lachend in: “Je doet er het heelal mee dansen!” Jonas gaat verder: “Stel je duizenden percussie-instrumenten naast elkaar voor, bespeeld door mannen en vrouwen, door jong en oud. Dat zorgt voor een gevoel van samenhorigheid.”

Op de schermen bekijken we enkele filmpjes van dergelijke bijeenkomsten, die er ronduit indrukwekkend uitzien. Shahab en Farnoosh begeleiden met muziek verzen van Rumi en een gedicht van Attar. De gezangen van Shahab zijn hemels mooi en heel intiem. Ik noteer tussendoor: “Perzische klanken aaien de ziel.” Wanneer Farnoosh op de daf invalt, neemt het ritme van de muziek gestaag toe.

“De zoektocht naar het pad van liefde is niet gemakkelijk”, vertelt Jonas. “Je moet er ook je ego voor achterlaten. Het volgende gedicht van Attar, gelezen door Farnoosh onder begeleiding van muziek, illustreert dat perfect.

Tijdens de vragenronde achteraf zegt iemand in het publiek: “Alles is liefde. Ik zie dat zelf ook in de kleine dingen van het leven. Als ik kook, zie ik ook de liefde. We leven in de materie”. Farnoosh knikt: “Je hoeft het niet te zoeken in het ondersteboven, je kunt het zeker ook voelen in de kleine dingen des levens”. Jonas beaamt dat: “Heel veel soefi’s hadden of hebben heel normale beroepen, zoals kruidenier of bakker.”

De voorstelling ‘Dronken van liefde. Spiritualiteit, poëzie en muziek van het soefisme’ werd georganiseerd door Avansa regio Gent en Amal, het Agentschap Integratie en Inburgering Gent. Leuk weetje: het was Brigitte Pattyn van Avansa die Farnoosh een duwtje in de rug gaf om een aanvraag in te dienen bij Auteurslezingen. Brigitte: “Het heeft haar geen windeieren gelegd, want ondertussen werd haar voorstelling al opgepikt door Theater aan Zee!”