Marlies van Bouwel
Biografie
Na haar studies politieke wetenschappen schreef Marlies van Bouwel (1960) vanaf 1985 als freelance journaliste toeristische reisverhalen in Uit-Magazine, Knack-Weekend, De Morgen en De Standaard, feministische artikelen in Opzij, Goed Gevoel en Libelle, en sociaal-economische artikelen in De Morgen, Knack en Trends, maar ook de voorlopers van Mo-Magazine Wereldwijd en De Wereld Morgen. In 2004 ging ze aan de slag als hoofdredacteur van Lokaal, het maandblad van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. Over gemeentepolitiek schreef ze in 2018 de roman 'Voor het zeggen' (Beefcake Publishing).
Om het verzetsverhaal van haar vader in de Antwerpse haven te staven, dook ze de archieven in maar ze vond geen stevige bewijzen. Wel kwam ze het intrigerende verhaal van verzetstrijdster Elise Nahon-Hofkens tegen. De vragen drongen zich op:
Hoe komt een modelerares in het linkse verzet terecht? Wat doet ze dan? Hoe komt ze ertoe haar vroegere verzetsvriendin te verraden? En hoe loopt dit onverkwikkelijke verhaal af? Wordt ze gedwongen om huishoudster en bijzit van haar Duitse ondervrager te zijn of gebeurt dit uit vrije wil zoals na de oorlog sommige kringen beweren? Is ze slachtoffer of dader?
In de laatste tachtig jaren is de rol en de betekenis van vrouwen veranderd. Marlies van Bouwel bekijkt in 'Spreken of Breken' (Pelckmans, 2024) van nu naar toen en probeert elk standpunt te begrijpen. Ze doet dat met een feministische bril omdat vrouwen voor haar niet die willoze schepsels zijn zoals mannen ze in de geschiedschrijving soms voorstellen. Ze wil de levens van vrouwen betekenis geven, daarom wordt haar volgende verhaal de reconstructie van het leven van Maaike Verhulst, de stammoeder van de Bruegels.
Uitgelichte titels
Spreken of Breken
Lezingen
Over de Tweede Wereldoorlog zijn al bibliotheken vol geschreven, maar met het verhaal 'Spreken of Breken' voegt Marlies van Bouwel haar vrouwelijke stem toe, haar vrouwelijke visie op wat er toen gebeurde. Zo werd lang niets verteld over vrouwen in het verzet, terwijl veel vrouwen, zoals het hoofdpersonage uit het boek, wel actief betrokken waren. De meeste mensen gingen pas in 1943 over tot het verzet, maar Elise Nahon-Hofkens deed dat in Antwerpen al vanaf het begin van de oorlog. In 1943 verraadde zij haar vroegere verzetsvriendinnen. Waarom heeft ze dat gedaan?
Haar verhaal intrigeerde Marlies. Hoe komt het een vrouw uit het linkse verzet ertoe vroegere kameraden te verraden en bij haar ondervrager te gaan wonen? Zij sprak omdat ze niet wilde breken, in haar ogen had ze geen keuze, wellicht omdat ze haar leven zolang wilde rekken om haar man Vital terug te kunnen zien. Veroordelen we dit tachtig jaar later of hebben we hiervoor begrip?
Marlies behandelt tijdens haar lezingen over 'Spreken of breken' onder andere het (zeer beperkte) verzet in Antwerpen en België in het begin van de oorlog (links en rechts en hun verzetsacties), het progressieve milieu van Elise Hofkens en haar man Vital Nahon en hun leven tijdens de oorlog in Antwerpen. Ze leest verschillende fragmenten uit het boek voor en vertelt ook over haar research. Op basis van de feiten heeft Marlies haar verbeelding gebruikt om het verhaal weer te geven in dialogen en beschrijvingen. Die verbeelding heeft haar ook geholpen om tijdens het opzoekwerk bij nieuwe sporen te komen.
Tijdens de lezing verwijst Marlies ook naar andere recente literatuur over de Tweede Wereldoorlog in Antwerpen. Zowel Jeroen Olyslaegers in 'Wil', als Kristien Hemmerechts in 'Hubertina' of Tom Lanoye in 'De Draaischijf', maar ook Herman Van Goethem in de verschillende dagboekfragmenten in '1942' beschrijven een aantal dezelfde gebeurtenissen van 1942 (razzia’s) en 1943 (bombardementen op Mortsel).
Praktisch
- De organisator voorziet een beamer met een scherm dat voor alle aanwezigen zichtbaar is.
- De lezing duurt anderhalf uur.
