Björn Rzoska
Biografie
Björn Rzoska (°1973) vervelde van klassiek historicus naar schrijver van literaire non-fictie. Met zijn klassiek historisch boek over het Interneringscentrum Lokeren, een gevangenis waar verdachten van collaboratie en gestraften tussen 1944 en 1947 opgesloten zaten, brak hij een eerste keer door. Het boek beleefde een herwerkte herdruk toen het de basis vormde voor een succesvolle tentoonstelling die bijna 20.000 bezoekers naar Lokeren trok.
In 2024 verscheen nieuw werk van zijn hand. In het literaire non-fictie boek 'Gedeelde grond' gaat Rzoska op zoek naar het oorlogsverhaal van zijn beide grootvaders. Aan de hand van nooit eerder geconsulteerde stukken uit binnen- en buitenland reconstrueert hij nauwgezet hun verhaal. Zijn persoonlijke zoektocht levert niet alleen verrassende inzichten op, maar dwingt de schrijver om een pak familieverhalen bij te stellen. Hoe gevoelig ook, Rzoska doet dat zonder taboes.
'Gedeelde grond' toont treffend hoe gewone mensen het grote verhaal van de Tweede Wereldoorlog beleefden en meeschreven. Op een meeslepende manier geeft Rzoska inzicht hoe hij daar als kleinzoon vandaag naar kijkt. En hoe oorlog doorwerkt tussen generaties. In dit boek komen de twee passies van Rzoska samen, literatuur en het verleden.
Lezingen
Onder de titel Gedeelde grond, verslag van een helse zoektocht neemt Björn de toehoorders mee in de genese van het boek. De lezing start met een kort geluidsfragment uit het interview met één van zijn grootvaders dat 30 jaar oud is en een fragment uit het boek over het interview. Daarmee schetst hij de sfeer van het boek en de lezing. Het interview is meteen het begin van de zoektocht van Björn en de introductie van één van de hoofdfiguren.
De lezing - zie bijlage voor het overzicht - gebeurt aan de hand van een dynamische voorstelling (gemaakt in Prezi) waarbij Paul en Stefan de leidraad van het verhaal zijn. Aan de hand van beeldmateriaal vertelt Björn het verhaal van zijn grootvaders en leest diverse stukjes uit het boek voor. Hun oorlogsverhaal is meteen ook een reis door een Europa in oorlog. In een tweede deel volgt hun leven na de oorlog: hoe verliep de bestraffing van Paul? Hoe kwam Stefan terecht in Waasmunster? En hoe zorgde de liefde ervoor dat ze via het huwelijk van één van hun kinderen met elkaar werden verbonden? Waarom hebben zijn beide grootvaders hun verhaal anders voorgesteld? En wat doet het met Björn als kleinzoon nu hij de ware toedracht heeft blootgelegd?
In het laatste deel gaat Björn dieper in op zijn inspiratiebronnen: 'HhhH' van Laurent Binet en 'De Opgang' van Stefan Hertmans. In dit deel wordt 'Gedeelde grond' ook in een jonge, literaire traditie gezet waarbij vooral (klein)kinderen onthullend schrijven over het oorlogsverleden van vooral grootvaders. Denk bijvoorbeeld aan 'Het kleedje voor Hitler. Een familiegeschiedenis' van Bas Von Benda-Beckmann en 'De stamhouder. Een familiekroniek' van Alexander Münninghoff. Deze boeken zijn een opstapje om het te hebben over zijn eigen schrijfervaringen en hoe Björn zijn boek, de verhaallijnen en de personages in een verhaal heeft gezet.
Praktisch
De organisator voorziet een geluidsinstallatie en beamer met scherm (of witte muur).
