‘de richting is richting omleiding’ van Bob Vanden Broeck

Bij het begin van de Poëzieweek een boek tippen is natuurlijk makkelijk, omdat aan het begin van die week het Poëziegeschenk verschijnt. Dat is een kleinood dat je in de boekhandel krijgt bij aankoop van poëzie voor een bepaald bedrag. Dit jaar is dat het geweldige lange gedicht ‘Plakboel’ van Charlotte Van den Broeck. Omdat ik mijn vorige boekentip al over haar ging, kies ik nu voor een bundel van een bijna naamgenoot: Bob Vanden Broeck. In november 2023 publiceerde een van de interessantste en spannendste uitgeverijen in Vlaanderen, het balanseer, de collectie ‘de richting is richting omleiding’, waarvoor de auteur in 2024 de Poëziedebuutprijs aan Zee ontving. De bundel kreeg meteen ook een tweede druk.

De bundel bevat twee soorten gedichten: enerzijds de gedichten die samengesteld zijn uit reguliere verzen die zich verticaal over het blad bewegen, anderzijds de schetsen die meer horizontaal verlopen en het uiterlijk van prozagedichten aannemen. Ondanks die verschillen in vorm, gebeurt in elk gedicht heel veel tegelijk of achter elkaar.

Bob Vanden Broeck zoekt naar een ruimte waar taal en omgeving elkaar in beweging kunnen brengen. Die ruimte vindt hij in zijn gedichten waar taal en werkelijkheid op elkaar ingrijpen in een opeenstapeling van waarnemingen en observaties die door een plotse talige twist een barst of scheur veroorzaken die het oppervlak weer in een ander licht doen verschijnen.

Op die manier wordt het motto van Italo Calvino dat de bundel opent helemaal waargemaakt: “Alleen nadat je de oppervlakte der dingen hebt leren kennen – concludeert hij – kun je doordringen tot wat eronder ligt. Maar de oppervlakte der dingen is onuitputtelijk.”

Bob Vanden Broeck is niet alleen een heel beloftevolle dichter, maar ook een bevlogen verteller over zijn eigen poëzie, zijn werkproces en de taal van poëzie. Hij legt je graag uit waarom Leonardo Da Vinci zijn leerlingen aanraadde naar een barst in een muur te kijken als ze geen inspiratie hadden, waarom hij op een bankje zit en een trein het weidelandschap achter zich ziet openritsen of is het een stilstaande trein en rijdt het landschap voorbij of waarom de richting richting omleiding is.